Çarkıfelek,400 kadar türü bulunan tropik kökenli tırmanıcı bir bitki cinsidir.(Passiflora). ABD'nin güney ve batı bölgeleriyle Asya ve Avustralya'nın sıcak ve tropik yörelerinde doğal olarak yetişir. Çarkıfeleğin birçok türü, ilginç ve özgün görünümlü çiçekleri nedeniyle, süs bitkisi olarak dünyanın ılıman bölgelerine de yayılmıştır.Bazı türleri yenilebilen üzümsü meyveleri için yetiştirilen çarkıfelek fırıldakçiçeği adıyla da bilinir. Çarkıfelek çok çabuk büyür. Çiçeklerinin beş çanakyaprağı, beş taçyaprağı vardır. Taçyaprakların üzerinde yer alan ve göz alıcı parlak mavi ipçiklerden oluşan bir çemberin (krono) ortasında beş erkek organ bulunur. Dişi organın üç tepeciği uzun boyuncuklar üzerinde merkezden yanlara doğru eşit açılarla uzanır. Çarkıfelek, çiçeklerinin bu ilginç görünümü nedeniyle, Hz. İsa'nın son saatlerinde çektiği acıların (Pasyon) simgesi sayılmıştır.Çiçeğin bilimsel adı Passiflora buradan gelir. Mor, kızıl, mavi ya da sarı renkli çarkıfelek çiçekleri çok kısa ömürlüdür. Sabah açan çiçekler akşama ölür. Ancak ç,çek açma mevsimi yaz başından güze kadar sürekli ve çiçek tomurcukları bol olduğundan, bitki hemen hemen hiç çiçeksiz kalmaz. Mavi çiçekli çarkıfelek, Türkiye'de, İstanbul gibi ılık iklimli kıyı kentlerinde çardak bitkisi olarak yetiştirilir. Otsu gövdeli, çokyıllık bir tırmanıcı bitki olan mavi çiçekli çarkıfelek asmanın filizlerine benzer sarılgan sülükleri ile çevresindeki desteklere asılarak tırmanır. Koyu yeşil yaprakları, 5-6 cm. çapındaki görkemli çiçekleri ile gösterişli bir bitkidir. Çarkıfeleğin meyveleri genellikle irice bir tavuk yumurtası büyüklüğündedir. Bir türde ise meyvelerin ağırlığı 3 kg kadardır. Bazı çarkıfelek türleri hoş kokulu, hafif keskin tatlı meyveleri için yetiştirilir. Bazı türlerinin çiçek ve meyvelerinden elde edilen özütler ağrı kesici, sakinleştirici ve uyku verici olarak kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder