Osmanlı Dönemi Kullanılan Uzunluk Ölçüleri

umhuriyetten Önce Kullanılan Uzunluk Ölçü Birimleri

Osmanlı döneminde 60 cm veya 65cm uzunluğa eşit olan endaze parmak ucundan omuza kadar uzunluğu ifade eden ve ortalama 758 cm kabul edilen arşın ile adım ayak kulaç gibi uzunluk ölçüleri kullanılıyordu Bu ölçüler standart ölçüler değildi Hele adım ayak kulaç gibi ölçülerle sıhhatli bir iş yapmak hiç mümkün değildi Bunların yerine 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla modern dünyanın kullandığı metre sistemi kabul edilmiştir Artık uzunluk ölçümü milimetresantimetre desimetre metre dekametre hektometre kilometre ile ifade edilecektir


ESKİ UZUNLUK ÖLÇÜLERİ

Çarşı arşını

Daha çok çarşı ve pazarda kullanılırdı Metre hesabıyla çarşı arşını 68 cm’dir

Bina ve mimar arşını

758 cm’dir Bu arşının uzunluğunda zamanla değişiklikler oldu Üçüncü Selim Han abanoz ağacından bir mimar arşını yaptırdı Bunun ölçü olarak kullanılmasını istedi ve kütüphaneye kaldırttı Bunun bir tarafı 24 parmağa ve her parmak 10 hat’ta bölündü Böylelikle bu bölümle basımevinde kullanılan punto büyüklükleri de alınabilecekti Diğer tarafı sadece 20 eşit parçaya bölündü Değerli kumaşları bilhassa ipekleri ölçmede endaze kullanılırdı (endaze 6525 cm’dir)

Türkiye’de 26 Mart 1931 tarih ve 1782 sayılı kanunla arşın ölçü birimi kaldırılıp yerine metre sistemi kabul edildi 1933′ten sonra da arşının bütün çeşitleri tamamen ortadan kaldırılıp metre sistemine geçildi
Zirai mimari arşın ve endaze ölçü birimlerinin ast ve üst katları aşağıda gösterilmiştir

ENDAZE

1 endaze = 8 rubu
1 rubu = 2 kirah
ÇARŞI ARŞINI
1 çarşı arşını = 8 rubu

ZİRAİ

1 merhale = 2 berid
1 berid (menzil) = 4 fersah
1 fersah = 3 mil
1 mil = 2500 zirai
1 kulaç = 25 zirai

PARMAK

1 parmak = 12 hat
1 hat = 12 nokta