Ebrû Sanatının ilkesi, teknedeki suyun yüzeyine serpilen boyalarla oluşturulan renklerin kağıda geçirilmesidir.
Dolayısıyla boyaların suda erimemesi, dibe çökmemesi ve yüzeyde hârelenmesi gerekmektedir. Boyaların dibe çökmemesi için teknedeki suya kitre ya da ayva çekirdeği, keten tohumu veya salep gibi maddeler karıştırılarak yoğunluğu arttırılır. Ve hârelenmeleri için suda erimeyen boyalar ve sığır ödü veya kalkan balığının ödü olarak kullanılarak bir yüzey gerilimi meydana getirilir.Öd miktarına göre boya yüzeye fazla veya az yayılır ve boyaların birbirine karışmasını da önler. Ebruya rengini veren suda erimeyen toprak boyalar eltaşı denen bir aletle macun kıvamına kadar ezilir. Vişne çürüğü lök denilen, kırmızı gülhahar denilen ve tütün rengi de özel bir topraktan elde ediliyordu. Beyaz renk için üstübeç, sarı renk için zırnık, siyah renk için odun veya barut isi kullanılırdı. Boyalar at kılnndan yapılma fırçalarla teknedeki kitreli suyun yüzeyine, koyu renklerden açık renklere doğru sırayla serpilir, suyun üzerinde kendiliğinden bazı desenler oluşur. Yüzeye yayılan boyalar bir iğneyle daireler çizilerek şekillendirilirse şal ebru veya ince bir telle birbirine dik yönlerde ileri geri hareket ettirilirse gelgit ebru; merkeze doğru sarmal şekiller oluşturulursa bülbülyuvası ebru elde edilir. Gelgit ebru, tahta üzerine çakılmış ince tellerle yapılmış tarakla sağa sola çekilirse taraklı ebru, tarağın tel aralıklarının dar veya geniş tutularak damarlı somaki mermerine benzetilirse "somaki ebru", çok uçuk renklerle yapılırsa "hafif ebru" aynı kağıda iki değişik motif tekrarlanırsa "akkase ebrû" denir. Teknede son şeklini alan ebrû deseni, mat yüzeyli, emici bir kağıt teknenin kenarından yavaş yavaş su yüzeyine verilerek kağıdın yüzeyi üzerine aktarılmış olur. Bu kağıt kurutulduktan sonra mühlenerek düzeltilir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder