15 Temmuz 2013 Pazartesi

SAMUEL MORSE KİMDİR ? RESSAMMI YOKSA TELGRAFÇI MI?


Amerika 1812 yılında İngiltere'ye savaş açtığı zaman kongre, iki gün önce parlamentonun savaşa engel olmak için bir takım önlemler alıp almadığını bilmiyordu. İngiltere'ye yeni giden 21 yaşında Amerikalı bir ressam buna çok üzülmüştü. O Bostondaki ailesine yazdığı mektupta, bir an içinde Atlantikten haber gönderile bilmesini istediğini belirtiyordu. Zaten insanlar yüzyıllardır bu sorunu halletmeye çalışmışlarsa da bu alanda Samuel Morse en büyük başarıyı kaydetmiştir. Morse döneminin en tanınmış ressamlarından biriydi. Fakat onun öteki alanlarda kazandığı büyük başarılar sanat dünyasında elde ettiği ünü gölgede bırakmıştır. Morse ise sanatına büyük bir önem veriyordu. Zaten o, daha 22 yaşındayken dünyaca tanınan bir sanatçı olmuştu. Morse, Ulusal Tasarım Akademisinin kurucularından olup uzun süre bu akademinin müdürlüğünü yapmıştı. 1932 yılında, yani ölümünden 60 yıl sonra, New York'taki ünlü Metropolitan Müzesi, Morse'un yapıtlarından oluşan bir sergi açarak onu anmıştı. Morse 1791 yılında doğmuştu. Babası Pastör Morse, Washington ve Adams gibi tanınmış devlet adamlarının samimi dostuydu. Pastör Morse aynı zamanda herkes tarafından ilgiyle okunan iki kitabın yazarıydı. Pastör Morse, kitaplarından kazandığı parayla üç oğlunu okutmuştu. Yale Üniversitesi'nde okuduğu sıralarda babasına yazdığı bir mektupta Samuel, elektrikle ilgili konulara karşı büyük bir ilgi duyduğundan söz ediyordu. Gerçekten o, boş zamanlarını hep elektrik üzerine çalışmaklla geçiriyordu. Ailesi Samuel'in ressam olmasına ilk önceleri karşı çıkmışlardı. Fakat 19 yaşındayken büyük ressam Gilbert Stuart onun tablolarını beğenince kendisini, sanat eğitimi görmesi için İngiltere'ye göndermişti. Morse İngiltere'den döndükten sonra kısa bir süre ressamlık yaparak iyi para kazanmıştı. Fakat ekonomik kriz yüzünden sanata ilgi azalmıştı. 1832 yılında Morse, Avrupaya yaptığı ikinci yolculuktan dönüyordu. New York'a ayak bastığı gün o, gerçek prensipleri bu güne dek değişmeyen ve basitliği tüm bilim adamlarını şaşkınlık içinde bırakan aletin planlarını yanında getiriyordu. Fakat Morse bir sanatçıydı. Yeni kurulan New York Üniversitesi ona sanat profesörlüğü ünvanını vermişti. Morse geceleri telgraf üzerinde çalışıyor gündüzleri ise Fransa'dayken başladığı bir tabloyu bitirmeye çalışıyordu. Bu tablo, Murill, Van Dyck, Corregio ve birçok tanınmış ressamların yapıtları dahil, Louvre Müzesindeki 37 sanat şaheserini gösteriyordu. Morse'un tüm amacı iyi bir yapıt ortaya koyup Amerikalılar'ın sanat zevkini yükseltmekti. Fakat Morse çok zor durumda kalarak evini sattı. Sanat dünyasında uğradığı bir haksızlık, onu bu işten tümüyle soğuttu. Washington'daki Capıtol'da duvarlara yaptırılacak 4 tablodan birinin kendisine verilmesi için başvurdu. Fakat kendisine önem verilmediği için, sanatı terk etti ve tüm gücüyle telgraf üzerinde çalışmaya başladı. Üniversitedeki stüdyosunda gerçekleştirdiği çalışmalarına para ayırabilmek için yemeklerini kendisi pişiriyor ve parasızlıktan odasının kirasını bile ödeyemiyordu. Kendisine yardım eden olmadığı için batarya, tel, mıknatıs gibi kullandığı tüm malzemeleri de kendisi üretiyordu. O, alıcı alet olarak, büyük bir çerçevenin içindeki rakkasın altında bulunan kağıt üzerindeki şeridi, eski bir saatin parçaları ile harekete geçiren bir alet kullanıyordu. Aletin ucunda ise bir kalem ucu takılıydı. Bu kalem ucu ileri ve geri hareket ederek nokta ve çizgiler oluşturuyordu. Telgrafın bugünkü biçimini almasına iki aşama kalmıştı. Samuel Morse ise bu eksikleri tamamlayacak harika bir zekaya sahipti. 1836 yılında aklına orijinal bir fikir geldi. Bunun sonucunda ünlü Morse kodu doğdu. Ona bu noktada arkadaşı Alfred Vail'inin büyük yardımı oldu. 1838 yılının başlarında Morse, üniversitedeki laborutuvarında Morse kodunun ilk gösterisini yaptı. Amacı başarısını kongreye kanıtlayıp hükumete yardım etmekti. Fakat Samuel Morse şimdi kendisine üç ortak bulmuştu. Başarı umudu belirdiği için ortaklar arasında anlaşmazlık çıkmış ve Morse yaptığına yapacağına pişman olmuştu. Kongre, deneme niteliğinde bir telgraf hattı döşenmesine ödeme ayırıncaya dek, 4 yıl bekledi. Morse bu arada fotoğrafçılıkla uğraşmaya başladı. Paris'te bulunduğu sırada Doguerre ile dostluk kurdu ve 1839 yılında onun yapıtlarını Amerikan halkına açıkladı. Amerika'da ilk fotoğraf makinesini üreten Morse'dur. Draper'in yardımıyla, 1839 yılında bulunduğu üniversite binasının ilk kez resmini çeken de odur. 1841 yıla doğru Morse, fotoğraf  sanatının Amerika'daki en büyük üstadı olmuştu.Sonunda 1834 yılında hükumet, ilk telgraf hattının kurulması için 30 bin dolar verdi. Birçok temsilci buna engel olmak istediyse de başarılı olamadı. Morsehemen Washington ile Baltimore arasında 40 millik bir telgraf hattı kurmaya başladı. Önce tellerin, kurşun borular içinde yer altından geçirilmesine başlandı. Fakat bu işe kısa bir zaman zarfında 23 bin dolar harcandıktan sonra Morse, tellerin yer altında tümüyle yalıtılamadığını fark etti. Durumu halka belli etmeden bu hatayı kapatmak gerekiyordu. Sonuçta telleri direkler üzerine alarak buna çare buldu. 1844 yılında ilk telgraf hattı tamamlanmıştı. Çekilen ilk telgraf, Washington hakkında kimi şeyleri içeriyordu. Bu girişim başarılı olunca temsilciler ayağa kalkarak Morse'u saygı ile selamladılar. Fakat Morse'un amacı, yeni buluşunu hükumete satarak işletilmesini sağlamaktı.  Kongre, bu öneriyi reddedince telgraf hattını kurma işi özel girişime kaldı. 1864 yılında New York'ta yayımlanan bir gazete İngiltere'de yalnızca 175 millik telgraf hattı olduğu halde Amerika'da bunun 1296 katı bir hat bulunduğu yazıyordu. Samuel Morse daha 1842 yılında bir Atlantik kablosu düşünmüştü. O, ilk deneyimlerini New York'taki iki ada arasındaki su altı kablosuyla yapmıştı. Bu kabloyu kendisi denize bırakmıştı. Açılış günü büyük bir tören de yapılacaktı. Fakat kablo suikaste uğradığı için, amacını gerçekleştiremedi. Bundan sonra ancak 1866 yılında Morse'un yardımıyla böyle bir su altı kablosu döşendi. Morse'un sonsuz enerjisi kendisini siyaset yaşamına da sürükledi. Fakat bu noktada fazla başarı gösteremedi. O, özellikle Abraham Lincoln'a olan muhalefeti ile tanınmıştı. Morse 1872 yılında 81 yaşına bastıktan birkaç gün sonra yaşama veda etti. Fakat Morse'un en büyük üzüntüsü sanat gücünün takdir edilmemiş olmasıydı. Daha sonraki büyük buluşlar onun bilim alanındaki ününü de biraz unutturmuştur. Morse'un tablo ve portreleri ise her gün daha da değerlenmektedir.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder